પતિ-પત્ની જ્યારે જ્યારે જા*તીય સંબંધ બાંધે છે ત્યારે તેઓ એકમેક પાસે પોતાનો પ્રસ્તાવ કઈ રીતે મૂકે છે? ભારતમાં જ્યાં નિરક્ષરતા, સંકોચ, રૂઢિચુસ્તના અને વહેમો પારાવાર પ્રમાણમાં પ્રવર્તે છે ત્યાં આ બાબત જાણવી રસપ્રદ થઈ પડશે.
સે*ક્સનો પ્રસ્તાવ, યા પ્રપોઝલ યા માગણી રજૂ કરવા માટે ભારતીય સ્ત્રી-પુરૂષો તરહતરહની શૈલીઓ અપનાવે છે. આ અંગે વિશેષ સર્વેક્ષણો થવા જોઈએ… પણ સે*ક્સોલોજીસ્ટના તારણો કંઈક આવું કહે છે.
સૌ પ્રથમ નિરીક્ષણ એ છે કે ઘણાં ખરાં યુગલોમાં ‘સે*ક્સ માટેની પહેલ’ પુરૂષો જ કરે છે અને તે પણ ‘ભાષારહિત’ એટલે કે ‘નોનવર્બલ’ રીતે! આપણા સમાજમાં શરમ, સંકોચ ગીલ્ટ, છોછ તથા ક્ષોભને કારણે આમ પણ સે*ક્સ વિષયક કૉમ્યુનિકેશન ખૂબ જ ઓછું જોવા મળે છે. આથી પતિ-પત્ની જ્યારે એકમેક સમક્ષ સે*ક્સ માણવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરે ત્યારે ‘શાબ્દિક’ પ્રસ્તાવ ઓછો અને અશાબ્દિક’ વધુ જોવા મળે છે.
લગ્નના શરૂઆતના થોડાં અઠવાડિયાઓ કે મહિનાઓ બાદ કરતાં, મોટા ભાગના દંપતી કામસુખ આંતરે આંતરે તથા અનિયમિત રીતે માણતા હોય છે આથી જ્યારે તેમણે કામસુખ માણવું હોય ત્યારે પાર્ટનરને કૉમ્યુનિકેટ કરવું પડે છે. મોટાભાગના યુગલો પરસ્પર સહમતીથી બેઉને ફાવી જાય એવી કોઈક સાહજિક શૈલી અપનાવી લેતાં હોય છે અને બેઉને તે ફાવી જતી હોય છે.
પરંતુ કેટલાક યુગલો વર્ષો સુધી ‘સે*ક્યુઅલ પ્રપોઝલ’ને મુદ્દે ગૂંચવણ, મૂંઝવણ, અકલામણ, અસ્વસ્થતા, વિરોધાભાસ યા ગુંગળામણ અનુભવતા જોવા મળે છે. ઓછું બોલતા, શરમાળ, હતાશા, મનોરૂગ્ણ, કુઠિત, ભગ્નાહૃદયી તથા શૂન્યમનસ્ક અવસ્થામાં જીવતા લોકો પોતાના પાર્ટનર પાસે ખૂલીને મોકળે મને સે*ક્સની માગણી કરતા અચકાય છે.
એક દંપતીનો કિસ્સો જુઓ. પતિ-પત્ની વચ્ચે મહિને માંડ એકાદવાર શરીર સુખનો પ્રસંગ બનતો હતો. પતિને જ્યારે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેણે કહ્યું કે, ‘મારી તો ખૂબ ઈચ્છા હોય છે પણ મારી પત્નીને ખાસ ઈચ્છા હોતી નથી આથી અમે સે*ક્સસંબંધ ટાળીએ છીએ.’ પત્નીને એકલામાં જ્યારે એમ પૂછવામાં આવ્યું કે આપને ઈચ્છા શા માટે નથી? તો એણે આશ્ચર્યથી કહ્યું કે ‘મને તો ઈચ્છા હોય છે પણ મારા પતિ પહેલ ન કરે તો હું શું કરૂં?’ પત્નીને જ્યારે હકીકત જણાવવામાં આવી કે આપના પતિને લાગે છે કે તમે શુષ્ક અને નિરસ છો તો તેણે કહ્યું, ‘મારાથી થોડું જ કંઈ મારી વાસનાઓની વાત પતિ સમક્ષ જાહેર કરાય?’
તો વાત આમ છે. આપણા સમાજમાં પતિ-પત્ની એકમેકના મનની આંતરિક સંવેદનાઓ બાબતે કેવળ ધારણાથી જ ચલાવી લેતા હોય છે. ઉપરોક્ત કિસ્સામાં બેઉ પક્ષે કામેચ્છાની કમી નહોતી, પરંતુ શરૂઆત યા પહેલ ઈનીશીયેટીવ ન થવાને લીધે ઉભયપક્ષે માની લીધું કે સામેનો પાર્ટનર કામેચ્છા વિનાના છે.શારીરિક રીતે પહેલ કરવી એ બાબત અઘરી હોવા છતાં કેટલાક પુરૂષો અચૂક પ્રયોજતા હોય છે. નીમ્નસૂચિત વાક્યો પ્રયોજાતા હોવાનું જાણવા મળે છે. અલબત્ત, હજુ તો અનેક યુગલો એવા હશે જેઓ આ સિવાયના વાક્યો યા શબ્દપ્રયોગો પ્રયોજતા હશે. કેટલાક પુરૂષો ‘આજે તું તૈયાર રહેજે’, યા ‘આજે મને મૂડ છે’, ‘આજે મારી ઈચ્છા છે’ જેવા વાક્યો કહેવાનું રાખે છે.
પ્રપોઝલ મૂકતી વખતે પુરૂષો ક્યારેક ‘આજે ટાઈમ છે?’ યા ‘બારણું બંધ કર’, અથવા ‘લાઈટ બંધ કર’ અથવા ‘નજીક આવ’ અથવા ‘બાળકો સૂઈ ગયા?’ યા તો ‘જાગવું છે?’ જેવા અર્ધદગ્ધ શબ્દો ય પ્રયોજી જાણે છે. તો સ્ત્રીઓ પણ ‘જરા પગ દબાવી દો ને!’ યા તો ‘પેલો રેશમી ગાઉન પહેરી લઉં?’ યા તો ‘આજે નિંદર નથી આવતી’ અથવા ‘ઠંડી લાગે છે, જરા નજીક આવી જાવ ને!’ જેવો આડકતરા, ઈંગિતોભર્યા શબ્દો પ્રપોઝ કરી જુએ છે.કેટલીક વધુ શરમાળ પ્રકૃતિની સ્ત્રીઓ ‘કાલે તો રજા છે, મોડા ઉઠીશું તો ચાલશે ને?’ અથવા ‘બહુ દિવસ થઈ ગયા, આજકાલ બહુ થાકી જાવ છો?’ ‘આજે ઉજાગરો થાય એમ છે?’ – જેવાં વધુ આછેરા સજેશન્સ થકી તેમની માગણીઓ રજૂ કરે છે.