કંઈક કરવા અને સફળતા મેળવવા માટે કોઈ નિશ્ચિત ઉંમર નથી હોતી. જ્યારે વ્યક્તિ મક્કમ હોય છે, ત્યારે જ તે પોતાનું નસીબ બદલવાનો પ્રયાસ કરી શકે છે. સફળતા ઉંમરને જોતી નથી અને ન તો વ્યક્તિ પુરુષ કે સ્ત્રી બનવાનો પ્રયત્ન કરે છે. આ વાતનો પુરાવો બિહારનું અથાણું બનાવનારી કાકીએ રજૂ કર્યો છે. તેમના સંઘર્ષ અને સફળતાની કહાણી બધા માટે પ્રેરણાદાયી છે.
100 થી કરોડ સુધીની સફર : બિહારના મુઝફ્ફરપુર જિલ્લાના આનંદપુર ગામની રહેવાસી અથાણાંના ખેડૂતની કાકીનું નામ હવે દરેકની જીભ પર આવી ગયું છે. એક સમય હતો જ્યારે તેણે 100 રૂપિયાથી અથાણું વેચવાનું શરૂ કર્યું હતું, પરંતુ આજે આ ખેડૂત કાકી વર્ષમાં એક કરોડ રૂપિયાનો બિઝનેસ કરે છે. આ સાથે તે સેંકડો મહિલાઓ અને વૃદ્ધોને રોજગાર પણ આપી રહી છે. આજે તેમનો બિઝનેસ દેશ-વિદેશમાં વધી ગયો છે.
ગરીબ પરિવારમાં જન્મ : મુઝફ્ફરપુર જિલ્લાના આનંદપુર ગામના ખેડૂતની કાકીનું નામ રાજકુમારી છે. તેનો જન્મ અને ઉછેર એક ગરીબ પરિવારમાં થયો હતો. ગરીબીને કારણે તેમના પરિવારમાં હંમેશા પૈસાની અછત રહેતી હતી. રાજકુમારીએ સમય સમય પર ગરીબી સામે લડવાનો પ્રયાસ કર્યો. તેણે પોતાના ખેતરોમાં ખાઇની એટલે કે તમાકુની ખેતી શરૂ કરી. આમાં થોડો ફાયદો થયા બાદ તેણે પપૈયાની ખેતીમાં પણ હાથ અજમાવ્યો.
ખેતીની સાથે સાથે શીખવાનું ચાલુ રાખ્યું : મીડિયા સાથે વાત કરતા તેણે જણાવ્યું હતું કે 1990માં પપૈયા 5 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે વેચાતું હતું, તેથી તેણે એક વીઘા જમીનમાં તેની ખેતી કરી હતી. તેને એક ઝાડમાંથી 70 થી 80 કિલો પપૈયું મળતું, જેનાથી તેને સારી આવક થતી. ધીરે ધીરે, રાજકુમારી દેવીએ અન્ય શાકભાજીની ખેતી પણ શરૂ કરી. ખેતી કરવાની સાથે તે ખેતી વિશે પણ શીખતી હતી. તે યુનિવર્સિટીના વૈજ્ઞાનિકોના કાર્યક્રમમાં જતી હતી. આ સાથે તેણે કૃષિ મેળામાં કૃષિ પ્રદર્શનમાં પણ જવાનું શરૂ કર્યું. અહીં તેને અને તેના દ્વારા ઉગાડવામાં આવતી શ્રેષ્ઠ શાકભાજીને એવોર્ડ મળવા લાગ્યા. આ કારણે તેને ખ્યાતિ મળી. તેમની મહેનતનું જ પરિણામ છે કે તેમને કૃષિ ક્ષેત્રે વિશેષ યોગદાન બદલ પદ્મશ્રીથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.
સાયકલ શીખવી અને બધાએ સારું અને ખરાબ કહ્યું : ભૂતકાળ વિશે વાત કરતાં કિસન ચાચી કહે છે કે 90ના દાયકામાં ક્યાંક જવું એ આજના જેટલું સરળ નહોતું. તેમના ગામ આનંદપુરથી બસની સુવિધા ન હતી. આ માટે તેણે સરૈયા જવું પડ્યું. આવી સ્થિતિમાં તેણે સાઇકલિંગ શીખવાનું નક્કી કર્યું. સાયકલ ચલાવવા માટે પણ રાજકુમારીને ગામના લોકો પાસેથી ઘણું સાંભળવું પડતું હતું. આ તે સમયગાળો હતો જ્યારે ગામની મહિલાઓ માટે સાઇકલ ચલાવવાને પાપ માનવામાં આવતું હતું. ખેડૂતની કાકીએ કોઈની પણ પરવા કર્યા વિના ચક્ર શીખવાનું ચાલુ રાખ્યું.
તે ગાડી ચલાવતી વખતે પડી પણ ગઈ, ત્યારબાદ તેને મુઝફ્ફરપુરમાં ડોક્ટર પાસે લઈ જવામાં આવી. અહીં ડોક્ટરે એમ પણ કહ્યું કે 40 વર્ષની ઉંમરે હાડકું તૂટી જશે તો તકલીફ થશે, તેથી તેને ચલાવવાનું બંધ કરો. પણ ખેડૂતની માસી ક્યાં માનવાની હતી? તેણીએ સાયકલ ચલાવવાનું શીખી લીધું અને તેણીનો સામાન લઈને તેને વેચવા શહેરમાં જવાનું શરૂ કર્યું.
અથાણું બનાવવાનું શરૂ કર્યું : 2002માં કિસન ચાચીએ સ્વ-સહાય જૂથો દ્વારા 350 થી વધુ મહિલાઓ સાથે અથાણું બનાવવાનું શરૂ કર્યું. અથાણું તૈયાર થઈ ગયા પછી, ખેડૂતની કાકી તેને સાયકલ પર વેચવા નીકળી પડતા. તેણીએ આ અથાણાં 5-5 રૂપિયામાં વેચવાનું શરૂ કર્યું. આવી સ્થિતિમાં લોકો તેની ખૂબ મજાક ઉડાવતા હતા. આ પછી, ખેડૂતની કાકીએ તેમની ટીમની મહિલાઓને અથાણાં વેચવાની તાલીમ આપવાનું શરૂ કર્યું. આ પછી લોકોને આ ઘરેલું અથાણું પસંદ આવવા લાગ્યું અને તેનું વેચાણ શરૂ થઈ ગયું.
સફળતા મળી : કિસન આંટી આજના બિઝનેસ વિશે જણાવે છે કે તેમનો બે કંપની સાથે કરાર છે. તેમનું જૂથ ખાદી, ગ્રામોદ્યોગ વિભાગ અને બિહાર સરકારના બિસ્કોમેન પાસેથી દર મહિને 5 થી 10 લાખ રૂપિયાની કમાણી કરે છે. ખેડૂતની કાકી અને તેમનું જૂથ હજી પણ હાથથી અથાણું બનાવે છે. 11 માર્ચ 2019 ના રોજ, તેમને તેમના કાર્ય માટે પદ્મશ્રીથી નવાજવામાં આવ્યા હતા.