આ સૃષ્ટિનો નિયમ છે કે જે કોઈ જન્મ લે છે તેનું મૃત્યુ નિશ્ચિત છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ પોતે શ્રીમદ ભાગવત ગીતામાં અર્જુનને આ રહસ્ય કહે છે અને કહે છે કે આ સમગ્ર બ્રહ્માંડ જે દેખાઈ રહ્યું છે તે એક દિવસ ટકશે નહીં કારણ કે આ જગતમાં દરેકનું મૃત્યુ નિશ્ચિત છે.
આ કારણે, સમયાંતરે વિશ્વના અંતની આગાહીઓ આવતી રહે છે, પરંતુ વિશ્વનો અંત આવવામાં હજુ ઘણો સમય છે. ભારતમાં કેટલીક એવી ગુફાઓ અને મંદિરો છે જ્યાં કલિયુગના અંતનું રહસ્ય છુપાયેલું છે. તેમાંથી એક છે પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફા.
પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફાના રહસ્યો : સ્કંદ પુરાણમાં ઉત્તરાખંડના કુમાઉ વિભાગના ગંગોલીહાટ શહેરમાં સ્થિત આ પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફા વિશે કહેવામાં આવ્યું છે કે તેમાં ભગવાન શિવનો વાસ છે. તમામ દેવી-દેવતાઓ આ ગુફામાં આવે છે અને ભગવાન શિવની પૂજા કરે છે.
પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફા : આ ગુફા પહાડીની અંદર લગભગ 90 ફૂટ છે. તે કુમાઉ, ઉત્તરાખંડના અલ્મોડાથી શેરાઘાટ થઈને 160 કિમી દૂર છે. તે ગંગોલીહાટ શહેરમાં છે, જે ટેકરીની મધ્યમાં આવેલું છે. પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફા કોઈ અજાયબીથી ઓછી નથી.
પાતલ ભુવનેશ્વર ગુફા કેવી દેખાય છે : ગુફાના સાંકડા માર્ગમાંથી જમીનની અંદર આઠથી દસ ફૂટ અંદર જતાં, ગુફાની દિવાલો પર શેષનાગ સહિત વિવિધ દેવી-દેવતાઓની આકૃતિઓ જોવા મળે છે. ગુફાની શરૂઆતમાં, પથ્થરો પર શેષનાગના હૂડ જેવું ઊભું થયેલું માળખું જોવા મળે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પૃથ્વી તેના પર ટકી છે.
ગુફામાં 4 થાંભલા : આ ગુફામાં ચાર સ્તંભો છે જે ચાર યુગ એટલે કે સતયુગ, ત્રેતાયુગ, દ્વાપરયુગ અને કલિયુગનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. પ્રથમ ત્રણ કદમાં કોઈ ફેરફાર નથી. જ્યારે કળિયુગના સ્તંભની લંબાઈ વધુ છે અને તેની ઉપર છત પરથી નીચે એક શરીર લટકતું છે.
પાદરીઓ શું કહે છે : અહીંના પૂજારી કહે છે કે 7 કરોડ વર્ષમાં આ શરીર 1 ઇંચ વધે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જે દિવસે આ શરીર કળિયુગના સ્તંભ સાથે મળશે, તે દિવસે કળિયુગનો અંત આવશે અને મહાપ્રલય આવશે.
પૌરાણિક મહત્વ : ત્રેતાયુગમાં રાજા ઋતુપર્ણે સૌપ્રથમ આ ગુફા જોઈ હતી. દ્વાપર યુગમાં, પાંડવોએ અહીં ચૌપદ વગાડ્યું હતું અને કળિયુગમાં જગદગુરુ શકરાચાર્યની મુલાકાત આ ગુફામાંથી ઈ.સ. 822ની આસપાસ થઈ હતી, ત્યારબાદ તેમણે અહીં તાંબાનું શિવલિંગ સ્થાપિત કર્યું હતું.આ પછી કેટલાક રાજાઓને આ ગુફા વિશે ખબર પડી અને આજે દેશ-વિદેશના પ્રવાસીઓ અહીં આવે છે અને ગુફાની વાસ્તુકલા જોઈને દાંત નીચે આંગળીઓ દબાવવા માટે મજબૂર થઈ જાય છે.
હવન કુંડ : આગળ જતાં એક નાનો હવન કુંડ દેખાય છે. એવું કહેવાય છે કે રાજા પરીક્ષિત દ્વારા મળેલા શ્રાપમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે તેમના પુત્ર જનમેજયએ આ કુંડમાં રહેલા તમામ સર્પોને બાળી નાખ્યા, પરંતુ તક્ષક નામનો સાપ ભાગી ગયો, જેણે બદલો લીધો અને પરીક્ષિતને મારી નાખ્યો. આ તક્ષક નાગનો આકાર હવન કુંડની ઉપર બનાવવામાં આવ્યો છે.
એવું લાગે છે કે આપણે કોઈના હાડકા પર ચાલી રહ્યા છીએ : થોડે આગળ ચાલીએ કે તરત જ આપણને એવું લાગે કે આપણે કોઈના હાડકા પર ચાલી રહ્યા છીએ. તે જ સમયે, કાલ ભૈરવની જીભનો આકાર આગળની દિવાલ પર દેખાય છે.ગરદન થોડે આગળ નમેલી ગરુડ પૂલની ટોચ પર બેઠેલી જોવા મળે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવે પોતાના નાગનું પાણી પીવા માટે આ તળાવ બનાવ્યું હતું. તેની સંભાળ ગરુડના હાથમાં હતી. પરંતુ જ્યારે ગરુડે પોતે આ કુંડમાંથી પાણી પીવાનો પ્રયત્ન કર્યો ત્યારે શિવે ગુસ્સામાં ગરદન ફેરવી લીધી.
પાણીની ટાંકી : તેનાથી થોડે આગળ ઉંચી દિવાલ પર સફેદ માળખું છે. આ સ્થાન પર એક પાણીની ટાંકી છે, જેની પાછળ એવું માનવામાં આવે છે કે વિશ્વકર્માએ પાંડવોના રોકાણ દરમિયાન તેમના માટે આ કુંડ બનાવ્યો હતો. અહીં પાંડવોએ તપસ્યા કરી હતી. પણ સાંકડો રસ્તો આગળના બે ખુલ્લા દરવાજામાંથી પસાર થાય છે. આ માટે કહેવાય છે કે આ દ્વાર ધર્મનું દ્વાર અને મોક્ષનું દ્વાર છે.
જલકુંડ – પાતાલ ભુવનેશ્વર ગુફા : અહીં આદિગુરુ શંકરાચાર્ય દ્વારા સ્થાપિત તાંબાનું શિવલિંગ પણ આવે છે, એવું માનવામાં આવે છે કે પાંડવોએ ગુફાના અંતમાં શિવ સાથે ચૌપદ વગાડ્યું હતું. પાછા ફરતા માર્ગમાં ચાર પત્થરો છે જે ચાર યુગનું પ્રતીક છે. તેમાંથી એક ધીમે ધીમે ઉપર આવી રહ્યો છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ કળિયુગ છે અને જ્યારે તે દીવાલ સાથે અથડાશે તો વિનાશ થશે.
નિષ્કર્ષ : મિત્રો, આપણા સનાતન ધર્મમાં આવા ઘણા રહસ્યો છે, જેના વિશે કોઈ વૈજ્ઞાનિક અને વિદ્વાન જાણી શક્યા નથી. સનાતન ધર્મમાં અનેક પ્રકારની પરંપરાઓ અને પદ્ધતિઓ છે, જેમાંથી જો આપણે વિજ્ઞાન જાણીએ તો ઘણું શીખી શકીએ છીએ. પાતાળ ભુવનેશ્વર ગુફા પણ તેનું એક ઉદાહરણ છે, આજ સુધી આ ગુફાનું રહસ્ય શું છે તે કોઈ જાણી શક્યું નથી. અમે આશા રાખીએ છીએ કે નજીકના ભવિષ્યમાં લોકો તેના રહસ્યો જાણી શકશે.
જુઓ વીડિયો :
નોંધ – દરેક ફોટો પ્રતીકાત્મક છે – (ફોટો સોર્સ : ગુગલ)
[ આ વેબસાઈટ પર આપેલી તમામ ન્યુઝ અને વાતો રિપોર્ટરે રિપોર્ટ કરેલા છે અથવા તો કોઈક સોર્સ ઉપરથી લેવામાં આવેલા છે. અમારો પ્રયત્ન તમને શ્રેષ્ઠ માહિતી સતત પહોંચાડવાનો છે અને રહેશે. આ ન્યુઝ તથા અન્ય વાતોની જવાબદારી જે-તે લેખક (રિપોર્ટર) તથા સોર્સની રહેશે વેબસાઈટ કે પેજની રહેશે નહીં ]